Ο ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ ΤΗΣ ΙΩΝΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ του Νίκου Κουνδουρου

Η ταινία του Νίκου Κούνδουρου αναφέρεται στην πυρπόληση και καταστροφή της Σμύρνης της Μικράς Ασίας και την γενοκτονία των Ελλήνων κατοίκων της, στις 14 Σεπτεμβρίου 1922, από τους νεότουρκους του Κεμάλ, με σκοπό την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Βασίστηκε σε αυθεντικές μαρτυρίες από το μυθιστόρημα «Το νούμερο 31328» του Ηλία Βενέζη και στην οποία απαγόρευσαν την προβολή της στις κινηματογραφικές αίθουσες. Μια ταινία που όχι μόνο κατέγραψε τη βαρβαρότητα των Νεοτούρκων, αλλά ανέδειξε και την Ελλαδική νοοτροπία των Νεοελλήνων να συγκαλύπτουν για λόγους σκοπιμότητας τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικρασίας. 

Το σενάριο της ταινίας είναι του Νίκου Κούνδουρου και του Στρατή Καρρά.

Η πόλη είναι περικυκλωμένη από τον εχθρό, η παρουσία του οποίου είναι διάχυτη, αλλά όχι ορατή. Ο φόβος γλιστράει στους δρόμους, σέρνεται στις αυλές, τρυπώνει στα σπίτια. Η Λουκία, η γυναίκα ενός εύπορου εμπόρου, προσπαθεί να εξασφαλίσει μια θέση στο τελευταίο πλοίο που φεύγει από το λιμάνι, αλλά είναι πια πολύ αργά. Ο εχθρός εισβάλει στην πόλη αθόρυβα, χωρίς φανφάρες και σαλπίσματα. Γίνονται μυστικοί, απομονωμένοι σκοτωμοί σε κάποιες γειτονιές, κανένας όμως δεν είναι προετοιμασμένος να πιστέψει ότι η τραγωδία που θα ξεσπάσει – έχει ήδη αρχίσει. Η Αντιγόνη, μια νεαρή δασκάλα, κάνει στον Ηλία το τελευταίο του μάθημα. Είναι ένα δεκαεφτάχρονο αγόρι, ο μέλλοντας συγγραφέας του βιβλίου στο οποίο βασίστηκε η ταινία. Σε λίγο, ο Ηλίας, η Αντιγόνη, η Λουκία θα μετατραπούν (καταντήσουν) σε ανώνυμες, αριθμημένες φιγούρες σε ένα μακρύ, trudging σειρά φυλακισμένων. Ελάχιστοι από αυτούς θα επιβιώσουν της αναγκαστικής πορείας μέσα από τα βουνά και τη άσπρης αλμυρής ερήμου της Ανατολίας. Η Αντιγόνη σκοτώνεται από έναν Τούρκο, όπως οι περισσότεροι από τους ανώνυμους συντρόφους της. Η όμορφη Λουκία τρελλαίνεται. Ο Ηλίας επιβιώνει μέχρι το τέλος του ταξιδιού και συμμετέχει στην γοητευτική τελετή που τον περιμένει εκεί: αξιωματικοί, διπλωμάτες και κυρίες του Ερυθρού Σταυρού καλοσωρίζουν με μουσική και θερμά χειροκροτήματα τα σκόρπια , σκοτεινά φαντάσματα που ήταν κάποτε ανθρώπινα πλάσματα. Μικρά Ασία, 1922. Το σχέδιο της γενοκτονίας καταστρώθηκε από Τούρκους και Γερμανούς αξιωματικούς και εκτελέστηκε από τον τούρκικο στρατό και συμμορίες φανατικών Μουσουλμάνων. Μέσα σε λίγες μέρες, περίπου ενάμισυ εκατομμύριο κυνηγημένοι Έλληνες αναγκάστηκαν να καταφύγουν στα κοντινότερα νησιά του Αιγαίου ή τα μεγάλα λιμάνια σε μια απελπισμένη προσπάθεια να επιζήσουν. Αυτοί που δεν κατάφεραν να επιβιβασθούν στα πλοία – πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι – αναγκάστηκαν να διασχίσουν τις άγονες πεδιάδες της Ανατολίας,για να υποκύψουν εκεί στην πείνα τη δίψα και το μαχαίρι του νικητή.

• εκδηλωση